होय...!२००० नोट होणार बंद...!

 होय...!२००० नोट होणार बंद...!

२००० रुपये नोट 

२००० नोट बाबत RBI नोटीस 

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) 2000 रुपयांची नोट चलनातून काढून घेण्याची घोषणा केली आहे. तथापि, मध्यवर्ती बँकेने म्हटले आहे की नोटा कायदेशीर राहतील  30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत बँका आणि आरबीआय कार्यालयात बदलल्या जाऊ शकतात. RBI ने 2000 च्या नोटा चलनातून बाद करण्याच्या निर्णयाचे कोणतेही कारण दिलेले नाही.

तथापि, काही तज्ञांचे मत आहे की 500 आणि 100 रुपयांच्या नोटांइतकी ही नोट लोकप्रिय नसल्यामुळे असे होऊ शकते. सरकारने 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद केल्यानंतर नोव्हेंबर 2016 मध्ये 2000 रुपयांची नोट बाजारात आली. आरबीआयने भविष्यात उच्च मूल्यांच्या नवीन नोटा जारी करणार असल्याचे म्हटले आहे. मात्र, या नोटा कधी बाजारात येतील, हे सांगण्यात आलेले नाही.

2000 रुपयांची नोट चलनातून बाद केल्याने अर्थव्यवस्थेवर मर्यादित परिणाम होण्याची शक्यता आहे. 500 आणि 100 रुपयांच्या नोटांइतकी ही नोट वापरली जात नाही. तथापि, ज्यांच्याकडे 2000 रुपयांच्या नोटा आहेत त्यांची काही गैरसोय होऊ शकते.

2000 रुपयांची नोट मागे घेण्याच्या RBI च्या निर्णयाबद्दल लक्षात घेण्यासारखे काही महत्त्वाचे मुद्दे येथे आहेत:

१)* 2000 रुपयांची नोट कायदेशीर  राहील आणि 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत बँका आणि RBI कार्यालयात बदलता येईल.
२) आरबीआयने 2000 रुपयांच्या नोटा रद्द करण्याच्या निर्णयाचे कोणतेही कारण दिलेले नाही.
३) 500 आणि 100 रुपयांच्या नोटांइतकी नोट लोकप्रिय नसल्यामुळे हा निर्णय घेतला जाऊ शकतो, असे काही तज्ज्ञांचे मत आहे.
४)आरबीआयने म्हटले आहे की ते भविष्यात उच्च मूल्यांच्या नवीन नोटा जारी करेल. मात्र, या नोटा कधी बाजारात येतील, हे सांगण्यात आलेले नाही.
५) 2000 रुपयांची नोट चलनातून बाद केल्याने अर्थव्यवस्थेवर मर्यादित परिणाम होण्याची शक्यता आहे.

२३ मे २०२३ पासून तुम्ही बँकांमध्ये जाऊन २ हजारांच्या नोटा बदलून घेऊ शकता. परंतु एका वेळी केवळ २० हजार रुपयांच्या नोटाच अर्थात १० नोटाच तुम्हाला बदलता येतील.

दोन हजार रुपयांची नोट आरबीआय कायदा 1934 च्या कलम 24 (1) अंतर्गत आणण्यात आली. जुन्या ५०० आणि १००० रुपयांच्या नोटा बंद झाल्यानंतर चलनाच्या गरजेमुळे या नोटा चलनात आल्या. दुसऱ्या नोटा बाजारात पुरेशा प्रमाणात आल्यानंतर २००० रुपयांच्या नोटा चलनात आणण्याचा उद्देश फोल ठरला. त्यामुळे २०१८-२०१९ मध्ये २ हजार रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली होती.

९ नोव्हेंबर २०१६ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी देशवासियांना आश्चर्याचा धक्का देत देशात नोटबंदीची घोषणा केली होती. याअंतर्गत १ हजार आणि ५०० रुपयाच्या जुन्या नोटा चलनातून बाद करण्यात आल्या होत्या. त्यानंतर बाजारात पुन्हा ५०० रुपयाची नवी नोट आणण्यात आली, मात्र १ हजार रुपयांच्या जागी २ हजार रुपयांची नोट आणण्यात आली होती.

केंद्र सरकारच्या या निर्णयावर मोठी टीकाही झाली होती. मोठ्या किंमतीच्या नोटा चलनातून बाद करून पुन्हा २ हजार रुपयांची नवी नोट आणल्याने नोटबंदीचा नेमका उद्देश काय होता? 

अखेर रिझर्व्ह बँकेने याबाबत निर्णय घेतला असून २ हजार रुपयांच्या नोटा बँकेत जमा करण्यासाठी ३० सप्टेंबरपर्यंत नागरिकांना मुदत देण्यात आली आहे.आता पुन्हा लाईन मध्ये उभे राहण्यासाठी तयार रहा.तसाही २०००₹ची नोट बाजारात जास्त प्रचलित नव्हती किंवा तिचा जास्त व्यवहारात उपयोग पण केला जात नव्हता.